06/06/2013 08:25 (GMT + 7)
TT - Mấy chục năm trước, mỗi lần đêm về
mưa lất phất, khó có món nào ngon hơn tô phở bán dạo ngoài đường. Phở
ngày đó ngon làm sao dù chỉ có ít miếng tái nhỏ xíu, vài miếng nạm mỏng
te. Phở vẫn ngon đến độ rơi vào ký ức vì nước dùng, vì gia vị đúng là...
phở!
Mấy năm sau ngày thống nhất đất nước, tô phở bên đường
làm gì có thịt nhưng sao chỉ với bánh và nước dùng mà ngon đến độ nằm
ngủ cứ nghe như ở đầu giường còn tô phở nóng? Thì ra phở ngon vì cân đối
trong thành phần, phở ngon vì bụng quá đói, phở ngon vì cảm xúc của
người thèm ăn bỗng được ăn. Sáng hôm nay được mời ăn phở. Tiệm phở tất
nhiên sạch hơn gánh phở vệ đường ngày xưa. Nhưng ăn vào sao cứ như không
là phở.
Nhìn lại chợt hiểu vì phở bây giờ phải gạt thịt sang
bên để tìm cọng phở. Nếu ngày xưa gọi phở còn mong người bán thương tình
cho thêm miếng thịt thì với tô phở bây giờ không lẽ xin thêm ít bánh?
Không vì đói meo, mà vì sự hài hòa giữa bánh và thịt. Nói theo giọng y
học, là cần tỉ lệ cân đối giữa thành phần chất đạm, chất béo, chất
đường.
Dưới góc nhìn theo kiểu lấy thịt đè người, nhiều người
vẫn tưởng bữa ăn phải thừa thịt mới bổ! Không sai, khi hầu hết các loại
chất đạm cơ bản là thành phần chủ yếu trong thực phẩm gốc động vật. Càng
đúng hơn nếu thực khách vừa qua cơn bạo bệnh, là người suy dinh
dưỡng... Nếu xét về mặt thuần túy khoa học thì không sai nếu thích ăn
thịt. Vấn đề chỉ là, như Paracelsus khẳng định, “độc hay không là do
liều lượng”.
Bên cạnh hậu quả bất lợi trên tiến trình biến dưỡng
chất đạm và chất béo, cụ thể là tình trạng tăng acid uric và cholesterol
trong máu, lượng chất đạm tích lũy trong cơ thể người ăn quá nhiều thịt
còn là lý do khiến thực khách dễ bị... trầm cảm! Mới nghe như có gì
nghịch lý, vì đầy đủ rượu thịt sao lại buồn. Nhưng đây không là chuyện
đoán mò, mà là kết quả đúc kết từ một công trình nghiên cứu lâu năm của
Viện Max-Planck ở Munich, CHLB Đức. Theo các nhà nghiên cứu ở thành phố
nổi tiếng với lễ hội bia tháng 10, lượng chất đạm động vật trong khẩu
phần càng cao thực khách càng dễ bi quan, sa sút trí tuệ và đãng trí.
Nói nôm na chỉ vì thừa thịt trong khẩu phần mà thực khách ôm trọn hội
chứng “suy nhược thần kinh”. Tình trạng này càng trầm trọng hơn nữa khi
lượng chất đường và chất xơ, cụ thể là rau cải, tinh bột, trái cây tươi
chiếm tỉ lệ không đến 55% trong khẩu phần.
Không có gì khó hiểu với chuyện tự đầu độc bằng thịt.
Cảm giác lạc quan, yêu đời, năng động chỉ hình thành khi não bộ phóng
thích một loại nội tiết tố có tên serotonin. Chất này được tổng hợp từ
một chất đạm mang tên tryptophan. Hoạt chất có mặt trong nhiều loại thực
phẩm, nghĩa là không khó tìm. Nhưng tryptophan có một nhược điểm. Đó là
chất này rất “lịch sự” nên luôn nhường bước cho các chất đạm khác được
quyền ưu tiên vận chuyển về não bộ. Gặp chế độ dinh dưỡng cung ứng cùng
lúc quá nhiều chất đạm, tryptophan khi đó cũng giống như người muốn mua
vé vào xem đại nhạc hội nhưng không chịu chen lấn, xô đẩy nên cuối cùng
về không. Hậu quả là tryptophan tuy vẫn đủ trong máu nhưng lại thiếu
trong não bộ khiến serotonin đành chịu cảnh “lực bất tòng tâm”! Thiếu
serotonin, gia chủ đành đóng trọn vai độc diễn trong vở “Buồn ơi, chào
mi” dù không hề muốn!
Nói đi cũng phải nói lại mới công bằng. Thiếu thịt cũng
không tốt cho sức khỏe. Theo các chuyên gia ngành dinh dưỡng, không nên
ăn thịt thường hơn 5 ngày trong tuần. Chính vì không ngày nào cũng có
thịt mà khi gặp lại thịt trên bàn ăn càng tăng khẩu vị. Song, càng không
nên ăn thịt mà thiếu rau quả đi kèm.
Không có gì khó hiểu nếu tỉ lệ viêm gan nhiễm mỡ, bệnh
gút... ở xứ mình vượt xa báo cáo của ngành y các nước khác. Có ăn có
chịu, có vay có trả. Metchnikoff, nhà khoa học đoạt giải Nobel y học
1908, quả thật không cường điệu khi quả quyết “cái chết nằm chờ trong
bụng”. Ăn thì ai cũng phải ăn để sống, nhưng đừng vụng về đến độ miếng
ăn thành miếng tồi tàn...
Bác sĩ LƯƠNG LỄ HOÀNG
No comments:
Post a Comment